Mùa hoa tam giác mạch ở vùng cao nguyên đá Hà Giang cũ – nay một phần đã thuộc tỉnh Tuyên Quang sau khi điều chỉnh địa giới – là thời điểm đẹp nhất trong năm, thu hút đông đảo du khách tìm đến chiêm ngưỡng. Hoa thường bắt đầu nở từ đầu tháng 10, bung sắc rực rỡ nhất vào cuối tháng 10 và kéo dài đến hết tháng 12, tùy theo điều kiện thời tiết từng năm. Trên khắp triền núi, sườn đồi và nương rẫy, những bông hoa nhỏ bé, mỏng manh nhưng bền bỉ khoe sắc, phủ lên miền đá tai mèo xám xịt một tấm thảm màu hồng, tím, trắng đầy mê hoặc.

Điều làm nên nét đặc biệt của hoa tam giác mạch là sự biến đổi màu sắc kỳ diệu theo từng giai đoạn nở: khi mới chớm nở, hoa có màu trắng tinh khôi; đến khi nở rộ chuyển dần sang hồng phớt nhẹ; và khi gần tàn, cả cánh đồng được nhuộm bởi sắc đỏ sẫm, tựa như khúc chuyển mình của núi rừng trong hơi thở mùa đông. Chính bởi vậy, người ta nói rằng ngắm tam giác mạch không chỉ là ngắm hoa, mà còn là thưởng thức “hơi thở của thời gian” nơi miền cực Bắc Tổ quốc.

Thời điểm và địa điểm lý tưởng để ngắm hoa

• Đầu tháng 10: Hoa mới nở, trắng muốt và trong trẻo, phù hợp với những ai thích sự tinh khôi.
• Cuối tháng 10 – tháng 11: Là lúc hoa nở rộ đồng loạt, sắc hồng và tím trải dài trên triền núi – thời điểm lý tưởng nhất để chụp ảnh.
• Tháng 12: Mùa hoa khép lại bằng Lễ hội hoa Tam giác mạch, nơi du khách được hòa mình trong những trò chơi dân gian, điệu múa khèn và chợ phiên đầy sắc màu.

Những điểm ngắm hoa nổi tiếng vẫn còn lưu giữ nét nguyên sơ
Các xã Phố Cáo, Sủng Là, Lũng Thầu, Vần Chải, và khu vực ngã ba Lũng Cú – Ma Lé thuộc huyện Đồng Văn cũ; vùng Suối Thầu, Pả Vi Hạ ở Mèo Vạc; hay Cổng trời Quản Bạ, Thạch Sơn Thần, Tam Sơn… đều là những tọa độ được yêu thích. Dọc Quốc lộ 4C và cung đường đèo Mã Pí Lèng, sắc hoa hòa cùng mây trời và đá núi, tạo nên khung cảnh ngoạn mục.

Trải nghiệm văn hóa và ẩm thực độc đáo
Không chỉ là điểm đến ngắm cảnh, mùa hoa tam giác mạch còn là dịp để du khách tìm hiểu đời sống của đồng bào Mông, Tày, Dao, Giáy. Họ trồng hoa không chỉ để làm đẹp mà còn để chế biến thành món ăn, thức uống đặc trưng như bánh tam giác mạch dẻo thơm, rượu tam giác mạch nồng ấm, hay bột làm bánh tráng thơm bùi.

Ngày nay, dù một phần vùng đất hoa đã được sáp nhập về Tuyên Quang, nhưng trong lòng du khách, mùa hoa tam giác mạch vẫn luôn gắn liền với vẻ đẹp của cao nguyên đá Hà Giang xưa – nơi những cánh hoa nhỏ bé nhưng kiêu hãnh vươn mình giữa đá núi, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt của con người miền biên viễn.